Hebben personeelschefs het recht te informeren naar familieleden, persoonlijke toekomstplannen of voorkeuren? Nee, het is een schending van je privacy en niet relevant voor de functie. Maar hoe reageer je er best op?

Privacyschending

Een potentiële werkgever mag sollicitanten geen vragen stellen over aangelegenheden die louter tot de private sfeer behoren. Hij moet je privacy respecteren. Ongeoorloofde vragen hebben betrekking op:

• godsdienst
• levensovertuiging
• politieke voorkeur
• seksuele geaardheid
• geslacht
• kinderwens
• burgerlijke staat
• arbeidsduur
• gezondheid

Discriminatie

De recruter moet alle sollicitanten gelijk behandelen. Of je nu homo, zwanger of moslim bent... dat mag zijn keuze niet beïnvloeden. Het is immers niet relevant voor de functie. Dergelijke privé-aangelegenheden mogen niet leiden tot discriminatie.

Wet

De recruter confronteren met zijn ongepaste vragen ligt niet voor de hand. Ook een antwoord weigeren is niet gemakkelijk tijdens een sollicitatiegesprek.

De wet biedt een oplossing. Bij ongeoorloofde vragen heb je als sollicitant geen spreekplicht. Meer nog, je mag erover liegen tijdens een sollicitatiegesprek. Dit geldt enkel voor zaken die de privacy schenden en die niet relevant zijn voor de functie. Een eerlijk antwoord zou immers kunnen leiden tot een onwetmatige contractweigering. Uitzonderingen hierop vormen gezondheids- of veiligheidsredenen.

Gerechtelijke stappen

In theorie kan je de sollicitatieprocedure betwisten, als je meent dat je onterecht niet aangeworven bent. In de praktijk spreekt een rechtbank zich echter zelden uit over zo’n betwisting. Als sollicitant moet je immers bewijzen dat de organisatie of het bedrijf een fout gemaakt heeft. Dat is niet zo vanzelfsprekend.

Familie

Wat doen je ouders? Wat hebben je broers of zussen gestudeerd en waar zijn zij terecht gekomen?... Op voorgedrukte sollicitatieformulieren vraagt men wel eens naar de gegevens en prestaties van familieleden. Waarom, vraag je je misschien af, uiteindelijk ben jij niet verantwoordelijk voor hun keuzes?

Je bent niet verplicht dergelijke vragen te beantwoorden, maar dan maak je niet zo’n goede indruk. Hoe ga je best met dit soort vragen om? Laat direct merken dat je in een positieve omgeving bent opgegroeid en leeft. Benadruk dat iedereen rondom jou het goed heeft.

Je hoeft je zeker niet te schamen, als je ouders geen hogere studies gedaan hebben. Antwoord dat je ouders harde werkers zijn die volledig achter jouw keuzes stonden en je steeds gestimuleerd hebben.

Jongste of oudste in een gezin? Ook hier stelt men terloops misschien enkele vragen over. Ga er niet te diep op in. Houd enkele voorbeelden in het achterhoofd die je eventueel kan vermelden.

Toekomstplannen

Wek de indruk dat je de functie langere tijd wil uitvoeren, maar toon een gezonde ambitie. Blijf vaag in het vermelden van termijnen. Je weet zelf immers niet hoelang zij willen dat je de functie uitoefent.

Gezinsuitbreidingsplannen op heel korte termijn? Je mag verzwijgen dat je zwanger bent en er zelfs over liegen, tenzij het uitoefenen van de job daardoor direct tijdelijk onmogelijk wordt. Dat is het geval als je auditie doet als danseres of mannequin. Ook om gezondheids- of veiligheidsredenen kan het nodig zijn dat je eerlijk zegt dat je zwanger bent. Als je op de psychiatrische afdeling van een ziekenhuis moet werken bijvoorbeeld.

Lopende sollicitaties

Tijdens een gesprek kan men je vragen naar andere lopende sollicitaties. Maak duidelijk dat dit niet je enige sollicitatie is en dat je op verschillende plaatsen 'gevraagd wordt'. Daardoor versterk je je positie en heb je meer macht om later te onderhandelen over de arbeidsvoorwaarden. Het kan ook je aanwervingsprocedure versnellen.

Vrije tijd

In het algemeen apprecieert een werkgever het als je je vrije tijd actief gebruikt en als je veel sociale contacten hebt. Bedrijven zijn eerder op zoek naar een bezige bij dan een saaie huismus. Pas het antwoord aan aan de functie die je ambieert. Meestal zal men het appreciëren dat je veel sociale contacten hebt en je vrije tijd actief gebruikt.